Yollarda Hayat Var...: ZEUGMA (BELKIS) KÖYÜ

balıklı göl, göbekli tepe, urfa, ciğer, gaziantep, halfeti, belkıs, zeugma köyü, mozaik, ntv, şanlıurfa, antep, tarih, tapınak, navigasyon, Hz İbrahim, Balıklar, Urfa Kalesi

Biz güzelim Gaziantep'i gezmeğe doyamadık. Bir hafta değil 1 ayımız olsa; "hadi yakında şurası da var, burası da" derken bu bile az geldi derdik sanırım .
Gaziantep-Urfa uzun bir yazı dizisi oluyor, umarım bizimle yolculuk etmekten keyif alıyorsunuzdur.

Birecik ve Halfeti den sonra kaldığımız yerden geziye devam. Eğer suların altında kalan Halfeti yi okumadıysanız tık tıklayın!

- Belkıs (Zeugma) Köyü

İstikametimiz Mozaik müzesindeki eserlerin çıkarıldığı yer olan Belkıs (Zeugma) Köyü.

Müzedeki 3D tanıtım filmini izlediğimde, Belkıs Köyünde birkaç evin, açık hava müzesi olarak içindeki mozaiklerle sergilendiğini öğrenmiştim. Hatta hepsi sergileniyormuş da kaçakçıların talan etmesinden sonra müzeye getirilmişler.

Geçen yazıda dediğim gibi aslında buraya Halfeti den gelmek ters oldu, aynı yolu geri dönmüş olduk , siz direkt Gaziantep ten buraya, sonra Birecik ve Halfeti'ye geçebilirsiniz.

Nizip ilçesinin 10 Km doğusunda, Birecik barajının yanında yer alıyor. Fırat nehrinin geçit verdiği en mümkün yerde kurulmuş, iki yakayı birbirine bağlayan köprüsü bile varmış. Zaten Zeugma; "köprübaşı" "geçit yeri" anlamlarına geliyor.

Bir anlamda Anadolu’nun kapısı sayılan iki önemli geçide Fırat Nehri sadece iki yerden izin vermiş zamanında.

Bunlardan birincisi Samsat (Samosata), diğeri de Belkıs / Zeugma. Samsat'ın tamamı, Atatürk Barajı’nın suları altında kalmış, bunun yanında Belkıs / Zeugma’nın da yaklaşık 1/5’lik bölümü suların altında bulunmakta.

Şu anda bu yerleşim yerinin üzerinde fıstıklı ağaçlar bulunan, 3-4 metrelik toprak yığılmış durumda. Antakya dan Çin'e uzanan ipek yolunun Zeugma'dan geçmesinden dolayı hem kültürel hem de ticari olarak çok gelişmiş ve zengin bir medeniyetmiş buraları.

İlk kazı çalışmalarına; kaçakçıların orayı talan ettiğinin duyulmasından sonra başlanmış. Bu zamana kadar giden birçok eser yurt dışındaki sergilerde ortaya çıkmış. Bir kısmı Kültür Bakanlığınca geri alınmış fakat bulunamayan eserleri düşündükçe vah ki ne vahhhh.

Çoğunu kaçakçılar götürmüş, bir çoğu da baraj gölünün suları altında kalmış. Tarihimize sahip çıkma şeklimiz ne kadar güzel değil mi???

Çıkarılan en güzel eserlerden biri bence bronz Mars Heykeli.

Buralarda kaçakçı olmasına şaşmamak lazım, girişte sadece kendinden geçmiş bir amca bekçilik yapıyor, kimsecikler etrafta yok, ıssız bir yer.

Hatta biz bile "girilmez" yazan yerden, içeri dalıp çıkarıldıkları yerleri kolayca gördük. Aslında daha ileri gidip asıl kazı alanını görmemiz lazımdı fakat o kadar ıssız bir dağ yolu ki cesaret edemedik. Umarım sizin gittiğinizde yol gösterecek birileri olur.

Fotoğrafta gördüğünüz, ortaya çıkarılıp yağmur ve rüzgardan korunularak sergilenen evlerden biri. Nasıl ihtişamlı, nasıl süslü mozaikleri var inanamadım. Temiz ve kirli su kanalları, mutfakları, kileri, sığ süs havuzları, mozaikleri, duvar süslemeleriyle insanın aklını başından alıyor.

O an bir mucize olsa da, o döneme gidip şu önümde duran evi gerçek hali ve şaşaasıyla görebilsem diye düşünmekle meşgulüm. Herhalde ağzım açık kalırdı bu görüntü karşısında.

Burada nereyi kazarsan oradan tarihi eser çıkıyor. Yaklaşık 20 bin dönümlük bir arazi üzerine kurulmuş olan Belkıs/Zeugma Antik Kenti; Fırat'ın geçilebilir en sığ yerinde bulunması, askeri ve ticari bakımdan çok stratejik bir bölge olması nedeniyle tarihin her döneminde önemini korumuş.

80 bin nüfusu ile döneminin en büyük kentlerinden biri olan Zeugma’da Fırat manzaralı yamaçlara villalar inşa edilmiş.

Kentteki Akropolün üzerine kader tanrıçası Thyke’nin bir tapınağı yapılmış fakat bu tapınak halen toprak altında.

Zeugma Antik Kenti; kendi şehir sikkesini de basmış, Roma Kentlerinden biri. Sikkelerin üzerinin bir tarafına Thyke tapınağı , diğer tarafına da güçlülüğü simgeleyen Roma Kartalı motifi basılmış.

Zeugma kentinin suyu, şehrin 10 km. batısındaki dağlardan su kanallarıyla getirilerek, şehir içine dağıtımı yapılmış. Her evin iki adet sarnıcı mevcut. Sonuç olarak Zeugma’nın kusursuz bir su şebekesi ve alt yapı sistemi mevcutmuş zamanında.

Evler; ortasında bulunan sütunlu avluların etrafında yer alan odalara sahip. Evlerin tabanı mozaik, duvarlar fresklerle bezenmiş olup, odalar mobilya, heykel ve çeşitli heykelciklerle donatılmış.